Lừa đảo trong kinh doanh quốc tế rất đa dạng, vì nó lợi dụng sự phức tạp của các giao dịch xuyên biên giới, bao gồm các yếu tố như khoảng cách địa lý, luật pháp khác nhau, và thiếu sự kiểm tra trực tiếp. Dưới đây là một số phương thức lừa đảo phổ biến trong kinh doanh quốc tế:
1. Lừa đảo đặt hàng giả (Fake Order Scams):
- Một bên lừa đảo sẽ giả làm khách hàng hoặc đối tác quốc tế để đặt hàng với giá trị lớn. Sau khi nhận được hàng, họ sẽ biến mất mà không thanh toán, hoặc thanh toán bằng các phương thức gian lận như séc giả hoặc tài khoản không đủ tiền.
2. Lừa đảo nhà cung cấp (Supplier Scams):
- Kẻ lừa đảo giả danh là nhà cung cấp ở một quốc gia khác, cung cấp các sản phẩm với giá rẻ bất ngờ. Khi doanh nghiệp chuyển tiền đặt cọc, kẻ lừa đảo biến mất mà không giao hàng, hoặc giao hàng kém chất lượng, không đúng với cam kết.
3. Lừa đảo chuyển khoản (Payment Diversion Fraud):
- Kẻ lừa đảo xâm nhập vào hệ thống email hoặc các tài liệu của doanh nghiệp và thay đổi thông tin tài khoản ngân hàng của đối tác để nhận khoản thanh toán. Doanh nghiệp gửi tiền vào tài khoản lừa đảo thay vì tài khoản thật của đối tác.
4. Lừa đảo tạm ứng phí (Advance Fee Fraud):
- Kẻ lừa đảo hứa hẹn cơ hội kinh doanh lớn hoặc hợp đồng giá trị cao, nhưng yêu cầu doanh nghiệp phải trả trước một khoản phí (phí xử lý, phí pháp lý, phí vận chuyển…). Sau khi nhận tiền, chúng cắt đứt liên lạc và không thực hiện cam kết nào.
- Ví dụ nổi bật: "419 Scam" (Lừa đảo Nigeria), yêu cầu chuyển khoản trước để giải ngân một khoản tiền lớn hứa hẹn.
5. Lừa đảo đấu thầu (Tender Scams):
- Kẻ lừa đảo giả làm một tổ chức hoặc công ty lớn, thông báo về một dự án đấu thầu hấp dẫn. Khi doanh nghiệp tham gia, họ phải nộp các khoản phí đăng ký hoặc thủ tục. Sau khi thu tiền, kẻ lừa đảo biến mất và dự án thực chất không tồn tại.
6. Lừa đảo đầu tư (Investment Scams):
- Một tổ chức hoặc cá nhân lừa đảo thuyết phục các doanh nghiệp đầu tư vào các dự án hoặc thị trường quốc tế hấp dẫn, nhưng dự án này không có thật hoặc được thổi phồng quá mức về lợi nhuận. Sau khi huy động được tiền đầu tư, kẻ lừa đảo biến mất hoặc dự án sụp đổ.
7. Lừa đảo thư tín dụng (Letter of Credit Fraud):
- Kẻ lừa đảo lợi dụng công cụ thư tín dụng (L/C) trong các giao dịch quốc tế. Một nhà cung cấp giả mạo có thể cung cấp các chứng từ giả để rút tiền từ L/C mà không giao hàng thực tế.
8. Lừa đảo xuất nhập khẩu hàng hóa kém chất lượng:
- Trong các giao dịch thương mại quốc tế, một doanh nghiệp có thể mua phải hàng hóa kém chất lượng, không đáp ứng tiêu chuẩn hoặc không phù hợp với mô tả ban đầu. Kẻ lừa đảo lợi dụng sự khó khăn trong việc kiểm tra và khiếu nại khi giao dịch quốc tế.
9. Lừa đảo chuỗi cung ứng (Supply Chain Fraud):
- Một mắt xích trong chuỗi cung ứng, chẳng hạn như một đối tác logistics hoặc kho bãi, bị thay thế bởi kẻ lừa đảo. Họ có thể chiếm đoạt hàng hóa hoặc tiền thanh toán mà không giao hàng theo hợp đồng.
10. Lừa đảo bảo hiểm hàng hóa (Cargo Insurance Fraud):
- Kẻ lừa đảo có thể khai khống giá trị hàng hóa hoặc làm giả các sự kiện như mất mát, thiệt hại để thu lợi từ các khoản bảo hiểm không có thật hoặc quá mức.
Biện pháp phòng tránh lừa đảo trong kinh doanh quốc tế:
- Kiểm tra kỹ lưỡng đối tác: Thực hiện due diligence (thẩm định) đối với mọi đối tác quốc tế, bao gồm xác minh thông tin liên hệ, đánh giá lịch sử tài chính, và kiểm tra nguồn gốc pháp lý của doanh nghiệp.
- Sử dụng hợp đồng rõ ràng: Luôn có hợp đồng kinh doanh cụ thể và rõ ràng, bao gồm các điều khoản thanh toán, vận chuyển, và khiếu nại.
- Thực hiện thanh toán qua các phương thức an toàn: Ưu tiên sử dụng thư tín dụng (L/C) hoặc các phương thức thanh toán an toàn khác, tránh chuyển khoản trực tiếp mà không có xác nhận rõ ràng.
- Sử dụng các dịch vụ pháp lý và tư vấn thương mại quốc tế: Luôn có sự hỗ trợ từ các chuyên gia pháp lý và tài chính có kinh nghiệm trong các giao dịch quốc tế.
- Đào tạo nhân viên: Tăng cường nhận thức cho nhân viên về các dấu hiệu cảnh báo của lừa đảo để tránh các sai lầm tiềm ẩn.
Những hình thức lừa đảo này thường nhằm vào các doanh nghiệp thiếu kinh nghiệm trong kinh doanh quốc tế hoặc không có sự kiểm soát chặt chẽ trong quy trình giao dịch.
